Bugungi globallashgan dunyoda chet tillarini o‘rganish nafaqat yangi imkoniyatlar eshigini ochadi, balki insonning fikrlash doirasini ham kengaytiradi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, bir nechta tilni biladigan insonlar yuqori darajadagi aqliy faollik va moslashuvchan fikrlash qobiliyatiga ega bo‘ladi. Bu esa nafaqat shaxsiy rivojlanish, balki kasbiy muvaffaqiyatlar uchun ham muhimdir.

Tillarning dunyodagi o‘rni

Hozirgi kunda dunyoda 6800 dan ortiq til mavjud bo‘lib, ularning atigi 4 foizi Yevropa tillaridir. Afsuski, har hafta bitta til yo‘qoladi — bu esa madaniy merosimizning bebaho qismlaridan birini yo‘qotishimizni anglatadi. Ayniqsa, 6000 dan ortiq til yo‘qolib ketish xavfi ostida turibdi.

Chet tillarini o‘rganishdagi «eng»lar

Ko‘plab odamlar uchun chet tilini o‘rganish qiyin tuyuladi, biroq bu jarayonni to‘g‘ri yo‘lga qo‘ysangiz, u maroqli sarguzashtga aylanishi mumkin. Masalan, Fin tili eng oson tillardan biri hisoblanadi — u qanday eshitilsa, shunday yoziladi. Ingliz tili esa aksincha, Yevropa tillari ichida eng murakkablaridan biri sanaladi. Bu tilda gapiradigan mamlakatlarning siyosiy va iqtisodiy ta’siri esa uni dunyodagi eng mashhur tillardan biriga aylantirdi.

O‘rganish jarayonida foydali vositalar

Til o‘rganishning samarali vositalaridan biri — bu xalqaro imtihon tizimlaridir. Masalan, Avstraliyaga yoki Yangi Zelandiyaga ko‘chib o‘tishni istaganlar uchun IELTS imtihoni talab qilinadi. Shimoliy Amerikada o‘qish uchun esa TOEFL kerak bo‘ladi. Ammo bu imtihonlarga tayyorlanishdan avval, tilni o‘zlashtirishning asosiy tamoyilini yodda tutish lozim: “Takrorlash – o‘rganish onasi”.

Sun’iy tillardan internetgacha

Dunyo tillari orasida sun’iy tillarning ham o‘z o‘rni bor. 1887-yilda Varshavada esperanto tili yaratilgan bo‘lib, bugungi kunda uni 2 milliondan ortiq kishi biladi. Shuningdek, mashhur yozuvchi J.R.R. Tolkien o‘zining «Uzuklar hukmdori» asarlari uchun 20 dan ortiq sun’iy tillarni yaratgan.

Zamonaviy texnologiyalar til o‘rganish imkoniyatlarini yana-da kengaytirmoqda. Internet — bu chet tillarini o‘rganishda eng muhim vositalardan biriga aylangan. U orqali bepul suhbatlar, interaktiv mashg‘ulotlar va haqiqiy til muhiti bilan tanishish imkoniyati mavjud.

Ota-onalar va til lagerlari

Bugungi kunda ko‘plab ota-onalar farzandlarini til o‘rganishga rag‘batlantirish uchun til lagerlariga yuborishni afzal ko‘rmoqda. Bunday muhitda bolalar o‘rganayotgan tilda jonli muloqot qilishadi, shu orqali tilni nafaqat o‘rganish, balki his qilishni ham o‘rganadilar.

Xorijiy so‘zlar va ona tilimiz

Jamiyatimizda xorijiy so‘zlarning ko‘pligi haqida turli munozaralar mavjud. Ba’zilar bu holatni tilga tahdid deb bilsa, boshqalar buni tabiiy rivojlanishning bir qismi, madaniyatlar o‘zaro ta’sirining belgisi deb hisoblashadi.

Til – imkoniyatlar kaliti

O‘rganayotgan tilingizda bemalol muloqot qilish uchun 3000 atrofida so‘z bilish kifoya. Bu esa til o‘rganishni haddan tashqari murakkab deb hisoblaganlar uchun quvonchli xabar bo‘lishi mumkin.

Til bu – faqat aloqa vositasi emas, balki tafakkur tarzi, madaniyatga kirish eshigi, yangi do‘stliklar va imkoniyatlarning kalitidir. Har bir yangi o‘rganilgan til – bu yangi dunyoni ochish demakdir.

Manba

Mohira Mamadaliyeva tarjimasi,
O‘zDJTU talabasi