Garvard universiteti dunyodagi eng yaxshi universitetlardan biri hisoblanadi. Bu universitetga kirish qiyin, chunki qabul qilish darajasi atigi 4,8% ni tashkil qiladi. Biroq har yili turli mamlakatlardan minglab bilim salohiyati kuchli talabalar o`qishga kirish uchun ariza topshirishadi. Nega shunday? Nima uchun Garvard universiteti dunyodagi eng yaxshi talabalarni jalb etadi?

Qadimiy va taniqli universitetlardan biri Harvard 1636-yilda kollej sifatida tashkil etilgan. Universitet Boston yaqinidagi Cambridge shahrida joylashgan.

XIX asrga kelib Harvard universitetga aylantirilgan hamda ijtimoiy, tabiiy va yuridik fanlar, tibbiyot, pedagogika, amaliy fizika, siyosiy iqtisod, muhandislik va boshqa sohlar bo`yicha mutaxassislar tayyorlaydi. Universitetda 20 mingga yaqin talaba ta`lim oladi. Kutubxonasi dunyodagi eng yirik akademik kutubxona tizimi bo`lib 1638-yilda tashkil etilgan hamda 79 ta alohida kutubxonadan iborat bo`lib, unda 20,4 millionga yaqin kitob mavjud va 8 millionga yaqin asar saqlanadi.

Agar siz Harvardga kirish uchun hujjat topshirishni rejalashtirmoqchi bo’lsangiz, kirish uchun qiyin bo`lgan raqobatdan xabardor bo’lishingiz kerak. Ariza topshirish jarayoni uzoq va bajarilishi kerak bo’lgan ko’plab talablar mavjud. Ular orasida kirish inshosi topshirilishi kerak. Ushbu insho qabul komissiyasini sizning ideal nomzod ekanligingizga ishontiradigan tarzda tayyorlanishi kerak.

Ammo savolga hali javob berilmagan, shunday emasmi? Nima uchun Harvard universiteti dunyodagi eng yaxshi, iqtidorli talabalarni jalb qiladi? Keling, ba’zi sabablarni ko’rib chiqaylik.

Birinchi navbatda, Harvard eng yaxshi talabalarni o’ziga jalb qiladi, chunki u taqdim etayotgan ta`lim dasturi eng yaxshi ta’lim tizimlaridan biri. Harvard professorlari yuqori malakali olimlardir. Harvard universitetida ko’plab Nobel mukofoti sovrindorlari va Fanlar akademiyasi a’zolari ishlaydi. Bundan tashqari, universitet fanlardan gumanitar fanlargacha ko’plab sohalarda yuqori tadqiqotlar olib boradi. Harvard universiteti turli mezonlar bo’yicha barcha universitetlar reytingida doimiy ravishda birinchi o’rinda turadi.

Harvard universitetida o’quv dasturlari bo’yicha keng taklif mavjud: huquq, tibbiyot, astronomiya, sotsiologiya va boshqalar. Shunday qilib, talabaning qiziqishi qanday bo’lishidan qat’i nazar, Harvardda tanlov bor va ta’kidlanganidek, deyarli barcha ta’lim yo’nalishlarida eng yuqori o’rinda turadi.

Harvard universiteti dunyodagi barcha universitetlar orasida eng katta jamg’armaga ega. Ushbu ulkan tashqi mablag’lar eng yaxshi jihozlar, kutubxonalar va infratuzilmani ta’minlash imkonini beradi. Shunday qilib, eng yangi texnologiyalardan foydalangan holda o’rganishni xohlaydigan talabalar Harvardga jalb qilinadi. Harvardda o’qish hayotni o’zgartiruvchi ta’lim imkoniyatidan tashqari juda katta tajriba hamdir.

Dunyo bo’ylab eng yaxshi talabalar Harvardda bakalavriat yoki magistratura dasturida o’qishni xohlashlarining ba’zi sabablari shu. Biroq, bu hammasi emas. Harvardda o’qish keng aloqalar tarmog’ini ta’minlaydi.

Harvard bitiruvchilarining aksariyati fan, biznes yoki siyosatda juda muvaffaqiyatli martabaga ega. Bu muvaffaqiyat qisman ushbu universitetda talabalik davrida rivojlangan yuqori darajadagi aloqalarning keng tarmog’i natijasidir.

Universitet o’nta akademik fakultetdan va Harvard Radklif institutidan iborat. San’at va fanlar bakalavriat va bitiruvchilar uchun keng ko’lamli akademik fanlar bo’yicha o’qishni taklif qiladi, boshqa fakultetlarda esa faqat magistr darajalari, asosan professorlar taklif etiladi.

Harvard bitiruvchilari, professor-o‘qituvchilari va tadqiqotchilari orasida ko‘plab Nobel mukofoti laureatlari, Fields medali sovrindorlari, AQSh Kongressi a’zolari, MakArtur stipendiatlari, Rodos olimlari, Marshall olimlari va Fulbrayt stipendiyalari bor, ularning barchasi dunyodagi barcha oliy ta’lim muassasalari orasida eng ko‘p.

Uning bitiruvchilari orasida AQShning sakkiz prezidenti va 188 milliarderi ham bor, bu har qanday universitetlar orasida eng ko’p ko`rsatkichlardan biridir. O’n to’rtta Tyuring mukofoti sovrindorlari Harvard filiallari bo’lgan. Talabalar va bitiruvchilar 10 ta Akademiya mukofoti, 48 ta Pulitser mukofoti va 110 ta Olimpiada medalini (46 ta oltin) qoʻlga kiritganlar va ular koʻplab taniqli kompaniyalarga asos soldi.

XX asrda Harvardning obro’si rivojlanib borayotgan universitet sifatida o’sdi va taniqli professorlar universitetga jalb etila boshlandi.Yangi aspirantura maktablari ochilgani va bakalavriat kolleji kengayganligi sababli o’quvchilarning jadal o’sishi davom etdi. 1879-yilda Radcliffe kolleji Qo’shma Shtatlardagi ayollar uchun eng mashhur maktablardan biriga aylandi. Harvard 1900-yilda Amerika Universitetlari Assotsiatsiyasining asoschi a’zosi bo’ldi.

Universitetga 1933-yildan 1953-yilgacha rahbarlik qilgan Prezident Jeyms B. Konant Harvard universitetining tadqiqot institutlari orasida ustunligini kafolatlash uchun ijodiy stipendiyani qayta tikladi. U oliy ta’limni boylar uchun emas, balki iste’dodlilar uchun imkoniyat vositasi sifatida ko’rdi, shuning uchun Konant iqtidorli yoshlarni aniqlash, ishga olish va qo’llab-quvvatlash dasturlarini ishlab chiqdi. 1943-yilda u fakultetdan o’rta va kollej darajasida umumiy ta’lim qanday bo’lishi kerakligi haqida aniq bayonot berishni so’radi.

1945 va 1960-yillar orasida turli xil talabalar guruhini jalb qilish uchun bir qancha qabul kommisiyasi tashkil qilindi. Jumladan Ikkinchi jahon urushidan keyin koʻp sonli faxriylar maxsus kirish imtihonlari orqali qabul qilindi.Shunga qaramay, Harvardda asosan oq tanlilarga ta`lim berish tarofdori edi.

XIX asrda Harvardning aspirantura maktablariga ayollarni ham qabul qila boshlashgandi. Ikkinchi jahon urushi davrida Radcliffe kolleji talabalari (1879 yildan beri Harvard professorlariga ayollar uchun ma’ruzalarini takrorlash uchun pul to‘lab kelgan) erkaklar bilan birga Harvard darslariga qatnasha boshlashgan. 1999-yilda Radcliffe rasman Harvardga birlashtirildi.

Hilola JUMANIYAZOVA,
O’zDJTU, Media va kommunikatsiya fakulteti talabasi