Qanday qilib sun’iy intellekt bizning xotiramiz va ijtimoiy hayotimizni yaxshilashi mumkin

Tom Gruber

Mashinalar bizni qanchalik aqlliroq qilishi mumkin? Tom Gruber, Sirining yaratuvchilaridan biri, bizning o’rnimizni yoki biz bilan raqobatlasha oladigan mashina o’rniga, bizni rivojlantiradigan va biz bilan birga ishlay oladigan “insoniy SI” yaratmoqchi. U kelajakda SI bizga superinsoniy ishlarni, yaratuvchanlikni va kognitiv vazifalarni; bizning dizaynerlik mahoratimizni tezlashtirishdan tortib to biz qachonlardir o’qigan har qanday narsani va tanishgan insonni eslashni amalga oshirishda yordam beruvchi SI haqida o’z fikrlari bilan bo’lishadi. Uning aytishicha “SI ning renessans davrida turibmiz”, “Har safar mashina aqlliroq bo’lgani sari, biz aqlliroq bo’lamiz”.

(Video subtitrlar orasida o’zbek tilini ham topishingiz mumkin)

Uzbek Subtitles:

0:01 – 0:05
Men bu yerda turishimdan maqsad, soham,
sun’iy intellekt haqida¶
0:05 – 0:07
yangicha fikrlashni taklif qilish.
0:07 – 0:09
Menimcha SI ning maqsadi
0:09 – 0:12
bu insonlarni mashina intellekti
bilan kuchaytirishdir.
0:13 – 0:16
Mashinalar aqlliroq bo’lgan sari
0:16 – 0:17
biz aqlliroq bo’lamiz.
0:18 – 0:20
Men buni «insoniy SI» deb atayman.
0:20 – 0:24
Sun’iy intellekt odamlar bilan o’zaro
ishlashi va ularni rivojlanishiga
0:24 – 0:27
yordam berishi orqali insonlarning
ehtiyojlarini qondiradi.
0:28 – 0:30
Hozirgi kunda yordamchi intellekt
0:30 – 0:32
g’oyasi katta mavzuga aylanganligidan
0:32 – 0:34
juda hursandman.
0:34 – 0:39
Bu odamlar va SI o’rtasidagi faollikni
ifodalash uchun o’rinli metaforadir.
0:40 – 0:42
Men yaratishga hissamni qo’shgan SI
Siri deb ataladi.
0:43 – 0:44
Siz Sirini bilasiz.¶
0:44 – 0:47
Siri sizning maqsadingizni tushuna oladi,
hamda uni
0:47 – 0:49
amalga oshirishda yordam beradi,
0:49 – 0:50
va uni bajarishda qo’l keladi.
0:50 – 0:53
Ammo siz bilmaydigan narsa bu,
biz Sirini odamlar
0:54 – 0:56
kimligi va qobiliyatiga qaramay, ularga
0:56 – 0:59
mobil aloqa orqali suhbatlashish
interfaolligini
0:59 – 1:02
amalga oshirishda yordam beradigan
1:02 – 1:06
insoniy sun’iy intellekt ekanligidir.
1:07 – 1:08
Hozirda ko’pchiligimiz uchun bu¶
1:08 – 1:11
texnologiyaning ta’siri ish bajarishni
biroz bo’lsa-da
1:11 – 1:14
yengillashtirishidadir.
1:14 – 1:16
Lekin mening do’stim Daniel uchun
1:17 – 1:21
buning ta’siri butun hayotini o’zgartirdi.
1:21 – 1:26
Bilasizmi,
Daniel juda ham kirishimli yigit,
1:26 – 1:28
lekin u ko’r va qo’l oyoqlari shol.
1:29 – 1:32
Shuning uchun biz bemalol ishlata
oladigan moslamalarni u ishlata olmaydi.
1:32 – 1:35
Ohirgi marta men uning uyiga borganimda
uning akasi
1:35 – 1:37
«Biroz kuting, Daniel hali tayyor emas.
1:37 – 1:39
U online tanishgan qizi bilan
gaplashyapti» dedi.
1:40 – 1:42
Men «Zo’rku, buni qanday uddaladi?» dedim.
1:42 – 1:46
Daniel ijtimoiy hayotini boshqarish
uchun Siridan foydalanadi.
1:47 – 1:49
U ko’makdoshining yordamisiz
1:49 – 1:51
e-mail, sms va qo’ng’iroq qila
olishi mumkin.
1:53 – 1:54
Bu qiziq, shunday emasmi?
1:54 – 1:56
Taqdir hazili shundaki,
1:56 – 1:59
Sun’iy Intellekt unga aqlli inson bilan
muloqot qilishda
1:59 – 2:02
yordam berayapti.
2:03 – 2:06
Bu insoniy Sun’iy Intellektdir.
2:07 – 2:10
Yana bir yorqin misol bu saraton
kasalligiga¶
2:10 – 2:11
tashhis qo’yishdadir.
2:13 – 2:15
Vrachlar saratonni gumon qilganda,
2:15 – 2:18
ular qondan namuna olib patologga
jo’natadi.
2:18 – 2:20
Patolog uni mikroskopda ko’radi.
2:20 – 2:23
Patologlar bir kunda yuzlab namunalar va
2:23 – 2:25
minglab hujayralarga qaraydi.
2:26 – 2:27
Bu vazifani yengillashtirish
2:27 – 2:30
maqsadida ba’zi olimlar tasniflagich
SI yaratishdi.
2:32 – 2:36
Ushbu tasniflagich namunalarga qarab
saraton bor
2:36 – 2:37
yoki yo’qligini aytadi.
2:38 – 2:40
Dastlab tasniflagich juda yaxshi
2:41 – 2:43
ishlayotgan edi, lekin inson kabi
2:44 – 2:46
doim ham to’g’ri aytib bera olmasdi.
2:46 – 2:53
Ammo qachonki olimlar inson intellekti va
mashina qobiliyatini birlashtira olganda¶
2:53 – 2:56
aniqlik 99.5 foizga oshdi.
2:57 – 3:02
Shunda SI bilan hamkorlikda ishlash
patologlar bir o’zlari
3:02 – 3:06
ishlaganda qiladigan xatoliklarini
85 foizga kamaytirdi.
3:07 – 3:10
Bu juda ham ko’p oldi olinmagan
saraton kasalliklaridir.
3:11 – 3:13
Qizig’i shundaki, insonlar yolg’on
3:13 – 3:17
alomatni inkor etishni yaxshi uddalasa,
mashina esa aniqlanishi qiyin
3:17 – 3:20
bo’lgan alomatlarni topa oladi.
3:20 – 3:23
Bundagi saboq qaysi biri tasniflash
vazifasini
3:23 – 3:25
yaxshi bajara olishida emas.
3:26 – 3:28
Chunki narsalar doim o’zgarib turadi.
3:28 – 3:29
Balki,
3:29 – 3:33
inson va dastgoh qobiliyatini
birlashtirish orqali
3:33 – 3:38
superinsoniy vazifani bajarishda
sheriklik yaratilishidir.
3:39 – 3:41
Bu insoniy SI dir.
3:43 – 3:45
Keling, yana bir misolni olaylik.¶
3:45 – 3:47
Bu tezlikni
3:47 – 3:49
yaratishdir.
3:49 – 3:51
Masalan, siz muhandissiz.
3:51 – 3:53
Siz dron uchun rom yaratmoqchisiz.
3:53 – 3:56
Siz uni eng yoqtirgan dasturli
3D dasturingizda tayyorlaysiz
3:56 – 4:00
va shaklni hamda homashyolarni kiritasiz.
So’ng siz bajarilishini tahlil qilasiz.
4:00 – 4:01
Bu bitta dizaynni beradi.
4:02 – 4:06
Agar siz o’sha dastgohlarni SI ga
bersangiz,
4:06 – 4:09
u minglab dizaynlarni yarata oladi.
4:10 – 4:12
Autodesk yaratgan ushbu video ajoyib.¶
4:12 – 4:13
Bu haqiqatdan ham ajoyib.
4:14 – 4:17
U biz dizayn qilgan narsani yaratadi.
4:17 – 4:19
Muhandis inson dizayn bilan
4:19 – 4:22
nimaga erishish kerakligini aytadi
4:22 – 4:23
va mashina
4:23 – 4:25
«Mana namunalar» deb
4:26 – 4:29
ko’rsatadi va endi muhandisning vazifasi
inson sifatida o’zi
4:29 – 4:32
ma’qul deb biladigan, dizayn maqsadiga
mos tushadigan
4:32 – 4:35
variantni insoniy fikr va tajribaga
asoslanib
4:35 – 4:37
tanlaydi.
4:37 – 4:39
Natijada yaratilgan mahsulot
4:39 – 4:42
huddi tabiat yaratgan narsaday ko’rinadi.
4:42 – 4:44
Bir necha million yillik evolyutsiya
4:44 – 4:46
va shuncha keraksiz bo’lgan mo’yna.
4:48 – 4:53
Keling endi bu insoniy SI, agar biz uni
ortidan ergashsak, qayerga yetaklab¶
4:53 – 4:56
olib borishi mumkinligi haqida
gaplashaylik.
4:56 – 4:59
Biz hammamiz qanaqa rivojlanishni
istaymiz?
5:00 – 5:02
Kognitiv rivojlanishga nima deysiz?
5:04 – 5:05
«Biz mashinalarni qanchalik
5:05 – 5:07
aqlli qila olamiz?» deb so’rashni o’rniga,
5:07 – 5:09
keling, «Ular bizni
5:09 – 5:11
qanchalik aqlli qilishi mumkin?»
deb so’raylik.
5:13 – 5:15
Misol sifatida xotirani olaylik.
5:16 – 5:18
Xotira bu inson intellektining asosidir.
5:20 – 5:23
Lekin inson xotirasi kamchilikka egaligi
hammaga ma’lum.
5:24 – 5:26
Biz hikoya qilishda yaxshimiz, ammo uning
5:26 – 5:28
detallarida unchalik emas.
5:28 – 5:31
Va bizning xotiramiz vaqt o’tishi
bilan sustlashadi.
5:31 – 5:34
Ya’ni, 60-yillar qayga ketgan bo’lsa
men ham o’sha yerga ketaman.
5:34 – 5:36
(Kulgu)¶
5:37 – 5:41
Ammo sizda kompyuter xotirasi singari
xotira bo’lganda¶
5:42 – 5:45
nima qilgan bo’lardingiz?
5:46 – 5:49
Siz hayotingizda uchratgan har bir
inson ismini eslab,
5:49 – 5:50
ismini qanday qilib talaffuz qilishni,
5:50 – 5:53
ularning oilasiga taaluqli detallarni,
xatto
5:53 – 5:55
so’nggi bor qachon gaplashganingizni
5:55 – 5:57
eslay olganingizda nima bo’lardi?
Sizda shunday xotira
5:57 – 6:01
butun umr davomida bo’lsa, barcha
insonlar bilan qilingan suhbatlarni
6:01 – 6:02
ko’rish va ancha oldingi
6:02 – 6:06
munosabatlaringizni eslashga yordam bera
oladigan SI bo’lsa.
6:07 – 6:12
Agarda SI siz o’qigan har qanday narsani
o’qib bera olsa va eshitgan har qanday
6:12 – 6:14
musiqasini kuylab bera olsa
nima bo’lgan bo’lardi?
6:15 – 6:19
Kichkinagina ishora bilan u sizga
oldin eshitgan har qanday narsani
6:19 – 6:21
eslatib bera olsa, siz yangi aloqalar
qilish
6:22 – 6:25
va yangi g’oyalar shakllantirish
qobiliyatiga ega bo’lishni
6:25 – 6:27
tasavvur qilib ko’ring.
6:27 – 6:29
Bizning tanamizchi?¶
6:30 – 6:34
Biz yegan har bitta ovqatimiz, qabul
qilgan tabletkamiz
6:34 – 6:36
va yotishdan oldin qabul qilgan
6:36 – 6:38
dori ta’sirini eslay olganimizdachi?
6:39 – 6:42
Bizda to’plangan ma’lumotlardan kelib
chiqib, nimalar
6:42 – 6:46
o’zimizni yaxshi his qilishimizga undashi
haqida ilmiy ish qilishimiz mumkin.
6:46 – 6:48
Tasavvur eting, allergiya va surunkali
kasalliklarni
6:48 – 6:51
boshqarishimizda bu qanchalik
qo’l kelishini.
6:53 – 6:58
Men SI shaxsiy xotirani kuchaytira
olishiga ishonaman.¶
6:59 – 7:02
Men qachon va qanday omillar bilan
bog’liqligini aniq
7:03 – 7:05
aytolmayman, ammo bu muqarrarligi aniq,
7:06 – 7:11
chunki SI ni hozirgi kunda muvaffaqqiyatli
qilgan narsa bu
7:11 – 7:13
keng qamrovli ma’lumotlar bazasidir,
7:13 – 7:17
mashinalarning ushbu bazadan har
kunlik turmushda
7:17 – 7:20
foydalana olishidadir.
7:21 – 7:24
Ushbu ma’lumotlar bazasi hozir hammamiz
uchun mavjud,
7:24 – 7:28
chunki biz telefonda va online orqali
7:29 – 7:31
raqamli, vositali hayot olib borayapmiz.
7:32 – 7:36
Mening fikrimcha, shaxsiy xotira bu
xususiy xotiradir.¶
7:36 – 7:40
Biz nimani eslash kerakligini o’zimiz
tanlaymiz.
7:41 – 7:44
Bu mutlaqo alohida saqlanishi kerak.
7:45 – 7:47
Hozir, bizning ko’pchiligimiz¶
7:47 – 7:50
uchun rivojlangan shaxsiy xotira ta’siri
7:50 – 7:52
yaxshilangan ruhiy yutuq bo’lardi.
7:52 – 7:55
Ehtimol, bu ijtimoiy yutuq hamdir.
7:57 – 8:01
Lekin Altsgeymer va ruhiy kasalligiga
uchragan millionlab odamlar uchun
8:03 – 8:05
rivojlangan xotira ularning hayotiga
o’zgarish
8:05 – 8:08
kiritishi ular hayotidagi yolg’izlik, qadr-qimmat,
8:09 – 8:11
hamda o’zaro aloqadagi o’zgarishdir.
8:12 – 8:18
Biz hozir sun’iy intellektning renessans
davri o’rtasida turibmiz.¶
8:19 – 8:21
Ya’ni, o’tgan bir necha yil davomida
8:21 – 8:24
biz yillar davomida kurashib kelayotgan
8:24 – 8:28
SI muammolariga yechimni kuzatishimiz
mumkin.
8:29 – 8:32
Bu muammolar suhbatni anglash, yozuvni
va rasmni
8:32 – 8:33
fahmlashdan iborat edi.
8:34 – 8:38
Biz bunday kuchli texnologiyani qanday
foydalanishni o’zimiz tanlashimiz mumkin.
8:39 – 8:44
Biz SI ni bizni avtomatlashtirish va biz
bilan raqobatlasha olishi,
8:44 – 8:48
yoki undan bizni rivojlantirishi va biz
bilan birga ishlashi uchun,
8:48 – 8:51
bizning kognitiv cheklovlarimizni yengish
8:51 – 8:54
va biz qilayotgan ishni yaxshiroq
bajarish maqsadida
8:54 – 8:56
foydalanishimiz mumkin.
8:56 – 9:03
Biz mashinalarga intellekt o’rnatishning
yangi yo’llarini topganimiz sari,
9:03 – 9:06
ushbu intellektni sharoitidan qat’iy
nazar,
9:06 – 9:08
har bir ko’makdoshga muhtoj bo’lgan odamga
9:08 – 9:12
yordam berishga hissamizni qo’shishimiz
mumkin.
9:13 – 9:15
Shuning uchun,
9:15 – 9:18
har safar mashina aqlliroq bo’lgani sari
9:19 – 9:20
biz aqlliroq bo’lamiz.
9:21 – 9:25
Shu sababli SI boshqalar bilan
ulashishga arziydi.¶
9:25 – 9:26
Rahmat.¶
9:26 – 9:30
(Qarsaklar)